از آنجایی که انسان ها در حیات اجتماعی خود با یکدیگر در تعامل می باشند ، آثار حقوقی برروابط موجود بین آنها مترتب می باشد . این تعاملات و آثار نه تنها در زمان حیات افراد ، بلکه بعد از فوت آنها نیز همچنان ادامه دارد . به این شکل که هرگاه شخصی از دنیا می رود ، می بایست تکلیف مایملک وی و همچنین میزان حقوق ورثه و احیانا چگونگی اجرای وصیت نامه او مشخص گردد . این عمل توسط صدور گواهی انحصار وراثت انجام می گیرد .

 مرجع صلاحیت دار جهت صدور گواهی انحصار وراثت

مرجع صلاحیت دار جهت صدور گواهی دادگاهی است که آخرین محل سکونت متوفی بوده است مطابق با ماده 20 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی ، دعاوی راجع به ترکه متوفی در دادگاه محلی اقامه می شوند . که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران ، در آن محل بوده و اگر آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد ، رسیدگی در صلاحیت دادگاهی است که آخرین محل سکونت متوفی در ایران در حوزه آن بوده است . بنابراین اگر شخصی درطول مدت زندگی خود در شهرهای مختلفی سکونت داشته باشد و برای مثال آخرین محل سکونت وی اصفهان باشد ، در صورت فوت وی ، دادگاه اصفهان صلاحیت صدور گواهی انحصار وراثت را خواهد داشت هر چند که شخص درشهر دیگری فوت نموده باشد یا اموال وی در نطقه دیگری قرار گرفته باشند .

اشخاص صلاحیت دار جهت تقاضای انحصار وراثت

وراثت متوفی یا سایر اشخاص ذینفع می توانند از دادگاه تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت نمایند . نکته قابل توجه اینکه چنانچه وراثت یا اشخاص ذینفع متعدد باشند ، نیازی به درخواست همگی آنها نمی باشد و اقدام یک نفر از آنها ، جهت تقاضا کفایت می نماید .

مدارک لازم جهت تقاضای تصدیق انحصار وراثت

شناسنامه و گواهی فوت متوفی

پس از فوت متوفی و تایید پزشک مربوطه ، مراتب توسط اداره ثبت احوال ثبت ، شناسنامه متوفی باطل و گواهی فوت صادر می گردد . ارائه اصل گواهی فوت و کپی مصدق آن به دادگاه الزامی می باشد .

 استشهادیه محضری

 اسامی کلیه وراث می بایست در فرم مخصوصی که توسط دادگاه در اختیار متقاضیان قرار می گیرد نوشته و توسط 2 نفر از اشخاصی که وراث و متوفی را می شناسند امضاء شود و امضاء افراد فوق نیز می بایست توسط یکی از دفاتر اسناد رسمی تایید و گواهی مربوطه به دادگاه ارائه گردد .

  3-    رسید گواهی مالیاتی ( مالیات بر ارث )

 وارث می بایست پس از فوت متوفی لیست کلیه اموال و دارایی های منقول و غیرمنقول او را به اداره دارایی حوزه محل سکونت متوفی ارائه کنند و رسید آنرا دریافت نموده ، همراه مدارک دیگر به دادگاه تقدیم نمایند .

  4-    کپی مصدق شناسنامه وراث

متقاضی انحصار وراثت می بایست علاوه بر شناسنامه خود ، کپی مصدق شناسنامه وراث دیگر را نیز تهیه و به دادگاه تقدیم نماید . ارائه اصل شناسنامه ها جهت کنترل توسط مدیر دفتردادگاه الزامی می باشد .

5-    وصیت نامه ( در صورتی که وجود داشته باشد )

 6-    دادخواست

 پس از آماده نمودن مدارک فوق الدکر ، می بایست دادخواستی مشابه الگوی ارایه شده تنظیم گردد و همراه با مدارک یاد شده به دادگاه ارائه گردد .

  تشریفات دادرسی پس از تقدیم دادخواست

 دادگاه رسیدگی کننده پس از ملاحظه اسناد و مدارک تقدیمی ، درخواست متقاضی را یک نوبت در روزنامه کثیرالانتشار یا محلی آگهی می نماید و هزینه نشر آگهی نیز به عهده متقاضی می باشد .

 پس از انقضای یک ماه از تاریخ نشر آگهی در صورتی که معترضی نباشد ، دادگاه با توجه به ادله و اسناد ارائه شده ، گواهی انحصار وراثت مشعر بر تصدیق وراثت ، تعیین تعداد وراث و نسبت آنها به متوفی را صادر می نماید . در صورت وجود معترض و اعلام اعتراض او ، دادگاه جلسه ای را جهت رسیـدگی معین نموده و به معترض و درخواست کننده تصدیق اطلاع می دهد و پس از رسیدگی ، در جلسه ای حکم خود را علام خواهد نمود . این حکم برابر مقررات قابل تجدیدنظر است .

 نکات قابل توجه در تصدیق انحصار وراثت

1-    درصورتی که در زمان فوت نطفه ای منعقد شده باشد ، جنین نیز جزو وراث قرار می گیرد و می بایست در دادخواست مربوط قید شود .2-    در تصدیق انحصار وراثت به درخواست ورثه ، دادگاه سهم هر یک از ورثه را معین می نماید .3-    در صورتی که برای محجور ، قیم معین نشده ، دادستان می تواند بنام محجور به درخواست تصدیق انحصار وراثت اعتراض می نماید . 4-    درصورتی که بهای ترکه بیش از 30 میلیون ریال نباشد ، دادگاه بدون انتشار آگهی به ادله درخواست کننده رسیدگی و درخواست صدور گوایه حصر وراثت راحسب اقتضای دلایل ، قبول یا رد می کند .5-    در مورد وراث روستاییان ، در صورتی که بهای ترکه بیش از 30 میلیون ریال باشد ، فقط به الصاق آگهی برای یک بار و در یک روز در معابر و اماکن عمومی روستای محل اقامت متوفی اکتفا خواهد شد .

6-    رای دادگاه دایر بر درخواست تصدیق قابل پژوهش و فرجام است .

شهرستان بخش دهستان

                                                                     برگ دادخواست به دادگاه عمومی

مشخصات طرفین

  نام

 نام خانوادگی

 نام پدر

شغل

محل اقامت                   خیابان- کوچه- پلاک شماره -کدپستی

خواهان

مشخصات خواهان در این

قسمت

تکمیل میشود

خوانده

وکیل یا نماینده قانونی

در صورت داشتن وکیل مشخصات وکیل ذکر شود

خواسته

 صدور گواهی انحصار وراثت

دلایل و اسناد پیوست دادخواست

  1-  گواهی فوت 2- استشهادیه محضری 3- رسید گواهی مالیاتی  4- کپی مصدق شناسنامه وراث 5- وصیت نامه ( در صورت وجود )

ریاست محترم دادگستری استان / شهرستان ...

 باسلام

احتراما به استحضار می رساند آقای / خانم ......................................... مطابق با مندرجات گواهی فوت تقدیمی در شهرستان ...................................

( آخرین محل اقامت خود ) مرحوم گردیده اند و وراث منحصر به فرد مرحوم / مرحومه عبارتند از : 1-...................................................................

2- ................................................................................ 3-.................................................................. 4-.............................................................................

لذا از آن مقام محترم رسیدگی و دستور نشر آگهی و صدور گواهی انحصار وراثت طبق مقررات مورد استدعا است ضمنا مستحضر می نماید که نامبرده و نیز ورثه همگی پیرو مذهب .............................................. می باشند .

 محل امضاء – مهر – انگشت

                                                                                                                      محل امضاء مهر – انگشت

محل نقش تمبر

شماره و تاریخ ثبت دادخواست

شماره

شعبه ...................................... دادگاه عمومی ....................................رسیدگی فرمایید .

نام و نام خانوادگی ارجاع کننده

 تاریخ       /      /                                                                                امضاء